KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN TÜRBESİ

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN TÜRBESİ


Süleymaniye Külliyesi içinde yer almaktadır. Türbe Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Türbe Kanuni Sultan Süleyman’ın Szigetvar’da ölümü üzerine naaşının İstanbul’a getirilerek hazirede türbe için ayrılan yerde toprağa verilmesinden sonra inşa edilmiştir. Türbe hafif pahlı sekizgen, dışarısı revaklı, iç hacmi duvarlardan çıkan payandaları taşıyan sütunlarla oluşan çevre koridorlu bir yapı olarak genç Roma mezar geleneğini sürdürmektedir. Split’te Diyokletianos’un mezarı bu şemanın en ünlü öncülüdür. Fakat bu eski plan biçiminin Sinan elindeki yorumu Roma mezar yapısının tasarımdan çok farklıdır. Geniş bir saçak altında dolaşan zarif revak üzerinde yükselen büyük pencereli üst yapı palmet dizisi ile üst saçak kornişi üzerinde görkemli bir dış kubbe ile sonlanır. Bu kubbe çift cidarlıdır. Türbe içindeki revaklar tarafından taşınan iç kubbenin üzerine dış duvarlara oturan daha büyük bir ikinci kubbe yapılmıştır. Giriş kapısından türbeye girilince iki yanda duvar içinde iki kubbenin arasına çıkan merdivenler vardır. Dünya kubbe mimarisinde, Doğu’da ve Batı’da yapının dış profilini yükseltmek için kullanılan çift cidarlı kubbeye Osmanlılar büyük cami yapılarında itibar etmemişlerdir. Fakat Sinan, Kanuni ve II. Selim türbelerinde bu sistemi kullanmıştır.
Türbenin çevre revağı ile birleşen beş açıklıklı bir revaklı girişi vardır. Giriş kapısının iki yanında, Sinan’ın diğer türbelerde olduğu gibi, o dönemin en çinilerini ve kompozisyonlarını sergileyen panolar yer alır. Üzerlerinde “Lailaheillallah” ve “Muhammed Resulallah” yazılı kapı kanatları abanozdan yapılmıştır. Türbe içinde bir çevre koridoru oluşturan sekiz sütün, avluda olduğu gibi, dördü beyaz dördü pembe bir renk alternasyonu oluşturur. Türbenin içinde ortada Kanuni’ninki olmak üzere yedi sanduka vardır. Salondaki sandukalarda II. Ahmed II. Süleyman ve II. Ahmed’in hasekisi Rabia Sultan, sağdakilerde kızı Mihrimah Sultan, II. Süleyman’ın annesi Saliha Dilâşub Sultan ve II. Ahmed’in kızı Asiye Sultan yatmaktadır. Türbenin iç duvarları yine çinilerle, kubbesi ise malakari bir boyalı bezeme ile süslüdür. Attaki çini kaplamanın üzerinde altın yaldızla Kuran’dan ayetler yazılmıştır. Bu ayetlerle kubbe arasında geç devirde yapılmış somaki mermer taklidi sıvadan panolar vardır.
AHŞAP SÜSLEMELERİ
Türbede ahşap süslemeler kapı ve pencere kanatlarında karşımıza çıkmaktadır. Çeşitli geometrik süsleme kompozisyonlarının uygulandığı görülmektedir. Ana süsleme karakteri olarak kapı da beşgenden elde edilen süsleme kuruluşu karşımıza çıkmaktadır. Pencere kanatlarında ise beşgenden elde edilen geometrik süsleme kuruluşları karşımıza çıkmaktadır. Ana süsleme karakteri olarak sırasıyla ahşap süsleme örnekleri:
Giriş kapısı sağ ve sol kanatlarında mevcut olan ahşap süsleme örnekleri:
a) Giriş kapısı sağ kanadı üst kısım süsleme örneği:(çizim-1) Çember esas alınarak yapılmış beşgen kendi içinde tekrar beşgenlere bölünmüştür. Bir sıra halinde on tane beşgen kendi içinde bir beşgen oluşturmuş ve her beşgenin içinde beşgen şekilde sedef taş yerleştirilmiştir. Beşgen köşegenlerinin kesiştiği yerde oluşan beşgenlerin içlerinde bitkisel süsleme bulunmaktadır. Bu beşgenlerden geniş açılı yıldız motifi oluşur. Geniş açılı yıldız motifinin içinde tekrar bir beşgen oluşmuştur. Böylelikle çember esas alınarak oluşturulmuş olan beşgen kompozisyon kuruluşu elde edilmiştir. Ayrıca kompozisyonda boş kalan yerlerde ise çeşitli geometrik motifler bulunmaktadır.
b) Giriş kapısı sağ kanadı alt kısım süsleme örneği: (çizim-2) Çember esas alınarak elde edilen beşgenden ongene geçilmiştir. Ana süsleme olarak merkezde köşeleri geniş açılı 10 ışınlı geometrik yıldız geçme oluşturulmuştur.
Pencere kanatlarında mevcut olan süsleme örnekleri: Türbede pencere kanatlarında iki temel süsleme kompozisyonu karşımıza çıkmaktadır. Beşgenden ve altıgenden oluşan süsleme kompozisyonları bulunmaktadır.